Dach z Płyt Warstwowych czy Układ "Kanapka"? Kluczowe Różnice i Wybór Optymalnego Rozwiązania – Szkolenie Balex Metal (Cz. 9)

Wybór odpowiedniego pokrycia dachowego to jedna z kluczowych decyzji podczas projektowania i budowy każdego obiektu. W serii wartościowych szkoleń firmy Balex Metal, które przybliżają nam arkana nowoczesnego budownictwa, dotarliśmy do dziewiątego odcinka. Tym razem mgr inż. Jacek Łazuka, Ekspert Balex Metal, stawia przed nami pytanie: jaki dach wybrać – gotowe płyty warstwowe czy tradycyjny układ warstwowy, popularnie nazywany "kanapką"?

Jak podkreśla ekspert, odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna i zależy od wielu czynników, takich jak wymagany spadek dachu, konstrukcja nośna, oczekiwana termoizolacyjność oraz specyfika samego obiektu. Zrozumienie różnic między tymi dwoma podstawowymi systemami jest kluczowe dla podjęcia optymalnej decyzji.

Zobacz dziewiąty odcinek szkolenia Balex Metal – "Jaki dach wybrać? Płyty warstwowe czy tzw. "kanapka"?":

Dwa Podstawowe Systemy Pokryć Dachowych w Lekkiej Obudowie

W lekkim budownictwie szkieletowym, zwłaszcza przy konstrukcjach stalowych, dominują dwa główne rozwiązania dachowe, które ekspert szczegółowo omawia w szkoleniu:

1. Płyta Warstwowa Dachowa:

   • Budowa: Gotowy, prefabrykowany element składający się z dwóch okładzin stalowych (zewnętrznej i wewnętrznej) oraz rdzenia termoizolacyjnego (najczęściej PIR). Zewnętrzna okładzina to blacha trapezowa (np. T45), a wewnętrzna jest liniowana (płaska lub lekko profilowana).
   • Zalety: Szybki montaż (jeden element pełni funkcję nośną, izolacyjną i hydroizolacyjną), dobra izolacyjność termiczna, odporność ogniowa.

2. Układ Warstwowy ("Kanapka"):

   • Budowa: System składający się z kilku oddzielnych warstw montowanych kolejno na placu budowy:
     • Blacha Trapezowa Konstrukcyjna: Stanowi element nośny, układana na płatwiach.
     • Paroizolacja: Folia chroniąca termoizolację przed wilgocią od wewnątrz.
     • Termoizolacja: Najczęściej wełna mineralna lub specjalne płyty PIR (np. Thermano firmy Balex Metal).
     • Hydroizolacja: Membrana dachowa (np. PVC, EPDM, papa termozgrzewalna) zapewniająca szczelność.
   • Zalety: Możliwość uzyskania bardzo wysokiej izolacyjności termicznej poprzez stosowanie grubych warstw izolacji, elastyczność w doborze poszczególnych komponentów, możliwość stosowania na dachach o bardzo małych spadkach lub dachach płaskich.

Minimalne Spadki Dachu – Kluczowy Czynnik Wyboru

Jak podkreśla ekspert w trakcie szkolenia, jednym z najważniejszych kryteriów decydujących o wyborze systemu jest minimalny dopuszczalny spadek dachu:

• Płyta Warstwowa Dachowa:
  • Minimum 5% : Dla płyt ciągłych (od kalenicy do okapu, bez łączeń na długości).
  • Minimum 7% : Dla płyt łączonych na długości (np. przy bardzo długich połaciach). Jest to związane z koniecznością wykonania odpowiedniego zakładu (podcięcia górnej okładziny i rdzenia na długości 200-300 mm), aby zapewnić szczelność połączenia.
• Układ Warstwowy ("Kanapka"):
  • Teoretycznie nawet 0% (dach płaski): Możliwe jest wykonanie dachu o minimalnym spadku 1-2%, a nawet dachu całkowicie płaskiego (0%). Jest to istotna przewaga tego systemu, gdy projekt architektoniczny zakłada płaską połać.
  • Odwodnienie: Należy jednak pamiętać, że nawet przy dachach płaskich konieczne jest zapewnienie skutecznego odprowadzenia wody opadowej, aby uniknąć jej zastoin i potencjalnych problemów z glonami (hydroizolacja musi być odporna na ich rozwój).

Konstrukcja Nośna i Rozstaw Podpór

• Płyta Warstwowa Dachowa:
  • Ograniczona nośność: Ze względu na cienką blachę okładzinową (zazwyczaj 0,5 mm), płyta warstwowa ma ograniczoną nośność. Maksymalny zalecany rozstaw płatwi (podpór) to około 1,8 metra. Przekroczenie tej wartości może prowadzić do nadmiernych ugięć.
• Układ Warstwowy ("Kanapka"):
  • Większa elastyczność: Blacha trapezowa konstrukcyjna może mieć znacznie większą grubość (nawet 1,5 mm) i wyższy profil (np. BTR 160 mm), co pozwala na uzyskanie znacznie większych rozpiętości między płatwiami (nawet ponad 2,5 metra). To daje większą swobodę w projektowaniu konstrukcji nośnej.

Termoizolacyjność

• Płyta Warstwowa Dachowa:
  • Ograniczona grubość: Standardowo produkowane płyty dachowe PIR mają maksymalną grubość rdzenia 160 mm, co daje współczynnik U na poziomie 0,14 W/(m²K). Jak zaznacza ekspert podczas szkolenia, "w zasadzie możliwości się kończą".
• Układ Warstwowy ("Kanapka"):
  • Praktycznie nieograniczona grubość izolacji: W tym systemie możemy zastosować termoizolację (np. płyty Thermano PIR) o znacznie większej grubości, np. 200 mm, co pozwala osiągnąć współczynnik U na poziomie 0,11 W/(m²K). Możliwe jest również układanie izolacji w dwóch lub więcej warstwach, co dodatkowo zwiększa energooszczędność i pozwala na budowę domów niemal pasywnych.

Szczelność Powietrzna i Paroizolacja w Układzie "Kanapka"

W przypadku układu warstwowego, szczególnie w obiektach o podwyższonej wilgotności (np. chłodnie, mroźnie, niektóre obiekty przemysłowe), kluczowe staje się zapewnienie szczelności paroizolacyjnej.

• Ryzyko Kondensacji: Jeśli ciepłe, wilgotne powietrze z wnętrza (np. o temperaturze +15°C) przeniknie przez nieszczelności w warstwie paroizolacji (czerwona linia na schemacie w szkoleniu) i dotrze do zimnej blachy trapezowej konstrukcyjnej (która zimą może mieć temperaturę np. -20°C), nastąpi kondensacja pary wodnej.
• Konieczność Dodatkowej Paroizolacji: "W takiej sytuacji, w miejscach, które nie są gazoszczelne (…), tutaj mogą się pojawić pewne ilości skropliny" – ostrzega Jacek Łazuka. Dlatego w takich przypadkach, między termoizolacją a hydroizolacją (zielona i niebieska linia na schemacie), stosuje się dodatkową warstwę paroizolacyjną, aby zabezpieczyć termoizolację przed zawilgoceniem od strony zewnętrznej (np. w przypadku uszkodzenia hydroizolacji) i jednocześnie umożliwić odprowadzenie ewentualnej wilgoci z warstwy termoizolacji.

Podsumowanie: Płyta Warstwowa czy "Kanapka" – Co Wybrać?

Dziewiąty odcinek szkolenia Balex Metal dostarcza kompleksowego porównania dwóch podstawowych systemów pokryć dachowych w lekkiej obudowie. Wybór między płytą warstwową a układem "kanapka" zależy od specyficznych wymagań projektu:

• Płyta Warstwowa Dachowa jest dobrym wyborem, gdy:

  • Spadek dachu wynosi minimum 5-7%.
  • Rozstaw płatwi nie przekracza ok. 1,8 metra.
  • Wymagana izolacyjność termiczna jest na poziomie U ≈ 0,14 W/(m²K) (dla PIR 160 mm) lub gorszym.
  • Priorytetem jest szybkość montażu i prostota konstrukcji.

• Układ Warstwowy ("Kanapka") jest preferowany, gdy:

  • Wymagany jest bardzo mały spadek dachu (nawet 0-2%).
  • Konstrukcja nośna zakłada duże rozpiętości między płatwiami.
  • Potrzebna jest bardzo wysoka izolacyjność termiczna (np. U ≤ 0,11 W/(m²K)), co jest kluczowe dla domów pasywnych i budynków o niemal zerowym zużyciu energii.
  • Występują specyficzne wymagania dotyczące paroizolacji (np. w obiektach o wysokiej wilgotności).

Zrozumienie tych kluczowych różnic, dzięki wiedzy przekazanej w szkoleniu przez eksperta Balex Metal, pozwala na świadome i optymalne zaprojektowanie dachu, który będzie nie tylko trwały i bezpieczny, ale również zapewni oczekiwany komfort termiczny i niskie koszty eksploatacji.